وب سایت خبری تحلیلی هاناخبر

 هاناخبر -محمد حسینی؛ جامعه شناس، در سالهای اخیر شاهد کاربرد بیش از حد الفاظ رکیک و فحاشی در سطح عمومی اجتماعی هستیم که با توجه به فرهنگی اسلامی – ایرانی جای تعجب دارد. کاربرد الفاظ رکیک و فحاشی در عرصه های های عمومی، خیابان ها و پارکها، مترو و اتوبوس، دانشگاه و مدرسه، محل کار، تلویزیون و ماهواره، فضای مجازی آنچنان افزایش یافته است که در معرض نوعی فروپاشی فرهنگی و اجتماعی هستیم. مردم با صداي بلند به روي همدیگر فریاد می زنند و الفاظ رکیکی به زبان می آورند، در شوخی ها و دور همی ها هم براي شوخی و خنده بددهنی و فحاشی بسیار رایج شده، به طوري گاهی دشنام هاي ناموسی به همدیگر می دهند و می خندندکه قابل تامل است. متون مقدس از کاربرد الفاظ رکیک ما را نهی کرده اند و توصیه به خوش زباتی شده است:

و به بندگانم بگو آنچه را كه بهتر است بگويند كه شيطان ميانشان را به هم مى‏ زند﴿سوره اسراء : آیه 53 ﴾

و با مردم [به زبان] خوش سخن بگوييد﴿سوره بقره : آیه 10 ﴾

و از يكديگر عيب مگيريد و به همديگر لقبهاى زشت مدهيد چه ناپسنديده است نام زشت پس از ايمان و هر كه توبه نكرد آنان خود ستمكارند ﴿سوره حجرات : آیه 11 ﴾

گسترش فرهنگ دشنام در جامعه افزون بر نشانه جهل، کم سوادي و نافرهیختگی جامعه، نشانه انحطاط فرهنگی در جامعه نیز است؛ دشنام گویی بزودي آثارش را در فروپاشی اجتماعی و ایجاد تضاد و درگیري ها خود را نشان می دهد و موجب بروز خشونت در جامعه می گردد و گسترش و تداوم آن شرایط اجتماعی جامعه را بحرانی تر می سازد.

خشونت کلامی و بدزبانی بیشتر در زمان ناکامی رخ می دهد. ناکامی در دستیابی به شرایط مطلوب. امروزه با توجه به ساختار اجتماعی ایران، فساد گسترده داخلی، تحریم های بین المللی، عدم سیاست های اقتصادی مطلوب عمومی، عدم برابری در تخصیص منابع و امکانات(ثروت، قدرت، منزلت)، در قشرهای مختلف جامعه نوعی نابرابری اجتماعی احساس می شود. این نابرابری زمانی تشدید می شود که عده ای محدود تمام امکانات و اهداف مطلوب را در اختیار دارند و آن را به نمایش می گذارند. حسادت ها، ناکامی ها و پرخاشگری ها اوج می گیرد و فحاشی و الفاظ رکیک به عنوان نوعی مقاومت بروز پیدا می کنند. مقاومت بدلیل اینکه زمانی مردم در اوج فقر، بیکاری، کم آبی، بلاهای طیعی، تهدایات خارجی هستند و با تمام تلاش نمی توانند زندگی روزمره را بچرخانند عده ای محدود بدون هیچ گونه صلاحیتی، تمام امتیازات را در اختیار دارند و با هیچگونه پرسش و مجازاتی از سوی مقامات فضایی و رسمی کشور رو به رو نمی شوند که چگونه این امکانات را کسب کرده اند و چرا فخر فروشی می کنند؟!. بنابراین نوعی مقاومت شکل می گیرد و در قالب فحاشی و الفاظ رکیک بروز داده می شود.

نابرابری بیشتر، الفاظ رکیک و فحاشی را به گفتار محاوره ای و روزمره کشانده است و مردم آن را نسبت به یکدیگر به کار می گیرند و این بخصوص در میان نسل جوان پر رنگ تر می باشد. همچنین استفاده و کاربرد آن از طریق یادگیری اجتماعی در میان گروه های دوستان و فضای مجازی بازتولید می شود و کاربرد این گونه الفاظ به نوعی آموزش داده می شود.

همچنین نابرابری در سرمایه های اقتصادی و اجتماعی سبب نوعی بی اعتمادی عمومی شده است. هر کس تلاش دارند خود و خانواده اش را نجات دهد. در یک دام اجتماعی افتاده ایم. روابط اجتماعی و تعاملات مثبت و سازنده در پرتوی بی اعتمادی صورت نمی گیرد. آنچه برجای می ماند تزویر، ریاکاری و عدم صداقت و فحاشی و توهین می باشد. بنابرای نابرابری، ناکامی، بی اعتمادی عمومی، خشونت کلامی، بازتولید آن از طریق فضای مجازی، سبب کاربرد وسیع الفاظ رکیک و فحاشی به عنوانی بخشی فرهنگ زبانی و محاوره ای در ایران شده است که راهکارهای اساسی آن، عدالت اجتماعی - اقتصادی و قضایی، آموزش مهارت های اجتماعی در مدارس و دانشگاه ها، توجه بیشتر خانواده به مسایل تربیتی فرزندان، بسترسازی فرهنگی در استفاده از وسایل ارتباط جمعی بوژه شبکه های اجتماعی مجازی می تواند به عنوان راهکارهایی در کاهش الفاظ رکیک باشند.